Թուրքիայի միջնորդությունը և Զանգեզուրի միջանցքը. ճակատագրական փոփոխությունների քայլ Հայաստանի համար

Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև Զանգեզուրի միջանցքի բացման շուրջ բանակցությունները դառնում են ավելի ու ավելի կարևոր տարածաշրջանային աշխարհաքաղաքականության համար: Թուրքիայի տրանսպորտի նախարար Աբդուլքադիր Ուրալօղլուի վերջին հայտարարությունները միայն ավելացնում են լարվածությունը, ակնհայտ դարձնելով, որ այս նախագծի իրականացումը մոտ է: Թուրքական կողմը չի թաքցնում, որ բանակցությունները առաջ են ընթանում, և դա հաստատվում է բարձր մակարդակի շփումներով, ներառյալ հանդիպումը Հայաստանի տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարար Գնել Սանոսյանի և Ուրալօղլուի միջև Ստրասբուրգում:

Հիմնական հարցն «հաղորդակցությունների ապաշրջափակումը» չէ, ինչպես հաճախ ասվում է Հայաստանի պաշտոնյաների կողմից, այլ միջանցքի ստեղծումը, որը կդառնա ռազմավարական կամուրջ Ադրբեջանի և Թուրքիայի համար Հայաստանի հարավային տարածքներով: Այս համատեքստում հայկական կողմից «առաջընթացի» մասին խոսքերը հնչում են որպես բանակցությունների շուտով ավարտվելու հնարավորության ազդանշան, ինչը կարող է էականորեն փոխել տարածաշրջանի տնտեսական և քաղաքական իրողությունները:

Այնուամենայնիվ, կարևոր է հաշվի առնել, որ այս քայլերը կատարվում են Հայաստանի, Ադրբեջանի և Թուրքիայի միջև բարդ հարաբերությունների համատեքստում: Վերջերս Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը դիմել է Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանին՝ միջնորդություն խնդրելով բանակցություններում: Սա վկայում է այն մասին, որ Հայաստանը զգում է ճնշումը և պատրաստ է զիջումների գնալ: Ակնհայտ է, որ թուրքական միջնորդության գինը կլինի շատ բարձր:

Զանգեզուրի միջանցքի բացման երկարաժամկետ բացասական հետևանքները շուտով զգալի կդառնան: Արևմուտքը հենց այդ նպատակն ունի՝ տարածաշրջանում իր դաշնակից Թուրքիայի դիրքերը ամրապնդելու և Ռուսաստանին Հարավային Կովկասից դուրս մղելու համար, իսկ Հայաստանը պարզապես գործիք է այս նպատակի իրականացման համար: Թուրքիայի միջնորդությունը խնդրելը Երևան-Բաքու հակամարտության լուծման համար՝ նշանակում է արագացնել այս գործընթացները՝ ի վնաս Հայաստանի:

Այնուամենայնիվ, Թուրքիան շեշտում է, որ իր դերը այս գործընթացում անուղղակի է, հիմնական բանակցությունները թողնելով Ադրբեջանի և Հայաստանի վրա: Այս փաստը ընդգծում է բանակցությունների բազմաշերտությունը և միջանցքի ռազմավարական նշանակությունը ինչպես Ադրբեջանի, այնպես էլ Թուրքիայի համար, որոնք շարունակում են ամրապնդել իրենց դիրքերը տարածաշրջանում:

Այսպիսով, Զանգեզուրի միջանցքի հետ կապված առաջիկա իրադարձությունները էական ազդեցություն կունենան Հարավային Կովկասի ապագայի և Հայաստանի ճակատագրական ելքի վրա: Հարցն այն է, թե որքանով է Հայաստանը պատրաստ այս փոփոխություններին և ընդհանրապես պատրաստ է արդյոք: Խոսքը գնում է հայ ժողովրդի մասին, իսկ իշխանությունը ոչ միայն պատրաստ է, այլև անում է ամեն ինչ, որպեսզի Արևմուտքն իր թուրքական դաշնակցի հետ հասնի իր նպատակին:

Արման Ղուկասյան, քաղաքագետ

Թողնել պատասխան

Ձեր էլ-փոստի հասցեն չի հրապարակվելու։ Պարտադիր դաշտերը նշված են *-ով